کود مرغی و خواص آن

کود مرغی در بین منابع کودهای حیوانی جزو با ارزشترین آنها است که به عنوان یک منبع غنی از عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف مناسب برای کشت سبزیجات شناخته شده است Hammond (.2) و همکاران او (2003) اظهار نمودند نوع و میزان جیره غذایی، بستر، نحوه جمع آوری و نگهداری، طریقه کاربرد فضولات مرغی،خصوصیات خاک و نوع گیاه کشت شده از عوامل موثر در تعیین کیفیت و میزان عناصر غذایی موجود در کود مرغی میباشد . طبق نتایج آزمایشات،ًکود مرغی بطور متوسط حدودا دارای 0/6%(Ca) T 2/9%(K2O) 1/4% (P2O5) 2/7% (N) 4/5% )Mg) و میزان مواد آلی آن 58/6% میباشد(2003) MCNiH .(6) طی آزمایشات خود گزارش نمود گوجه فرنگی، فلفل، بادمجان، کدو، خیار و هندوانه جزء گیاهانی هستند که عناصر موجود در کود مرغی را با راندمان بیشتری جذب می نمایند . ضمناً گیاهانی مثل گوجه فرنگی که به لحاظ طولانی بودن دوره رشد و نمو خود به ازت بیشتری در مراحل بعدی رشد خود نیاز دارند استفاده از کود مرغی در مقایسه با کودهای شمیایی به لحاظ تجزیه و رها کردن تدریجی ازت موجود در خود وتجمع آن در محیط ریز و سفر گیاه میتواند از این طریق سبب تأمین نیاز گوجه فرنگی به ازت در مراحل بعدی رشد آن گردند . Zublena وهمکاران او اظهار نمودند ازت موجود در کود مرغی بسیار سریعتر از ازت موجود درسایر منابع کودهای دامی دیگر مثل گاوی، اسبی و گوسفندی مورد استفاده گیاه واقع میگردد که این امربه لحاظ غنی بودن کود مرغی از اسید اوریک می‌باشد. (1386، منتظری، عفت الزمان؛ شهین زمردی)

مزایای کود مرغی

 کود مرغی دارای مقدار زیادی ازت ، فسفر، پتاسیم وعناصر ریز مغذی (مس، منگنز، آهن و روی) می باشد و با بکارگیری آن در زمینهای کشاورزی می توان حاصلخیزی خاک را افزایش داد.
 میزان عناصر غذایی موجود در خاک بستگی به ساختمان و بافت خاک، سوابق کشت و کار و عملیات انجام شده بر روی آن دارد. خاکها در اثر تداوم برداشت محصول، از نظر مواد معدنی و عناصر غذایی فقیر میشوند و نیاز به کود پیدا میکنند که برای جبران آن، میتوان طی یک برنامه زمانبندی مشخص اقدام به استفاده از کودهای حیوانی و گیاهی نمود. هدف از زمانبندی مصرف کود، به دست آوردن بهینه ترین واکنش گیاه به کود میباشد.
 مقدار و زمان مصرف کود دو عامل مهم برای کاربرد صحیح کودها و افزایش بازده مصرفی آنها است. بدیهی است که مقدار کود مصرفی، بر اساس مقدار عناصر غذایی موجود در خاک، میزان جذب عناصر توسط گیاه و نیاز گیاه در طول دوره رشد تعیین می‌گردد.
 در فصول مختلف سال کود مرغی را در مزارع مصرف می کنند. با مصرف آن در فصل پاییز بیشترین زمان برای تجزیه کودمرغی و آزاد سازی عناصر غذایی موجود در آن فراهم می گردد
 کود مرغی موجب اصلاح فعالیت بیولوژیکی ، کشت و کار و خواص شیمیایی خاک می شود. بهترین روش در تعیین مقدار کود مرغی در هر هکتار انجام آزمون خاک می باشد.  مقدار
کود مرغی ترکیب بسیار متفاوت نسبت به سایر کود های حیوانی دارد. در کود مرغی مقادیر نسبتا" زیاد اسید اوریک و سایر اوریدها وجود دارد. کود مرغی تازه حدود 70 درصد رطوبت دارد.

کود مرغی پودری

کود مرغ گوشتی و تخمی و مرغ مادر ، ابتدا رطوبت گیری گردیده سپس بصورت پودری بسته بندی می گردد. می توانیم گوگرد و ریزمغذیهای ها را نیز بنا به سفارش به آن اضافه نمائیم. این کود ارزانتر از سایر کود های مرغی و اقتصادی‌تر برای کشاورزان است.

مزایای کود مرغی پودری:

• کاهش موضعی PH خاک
• افزایش مواد آلی خاک
• اصلاح فعالیت بیولوژیکی خاک
• افزایش چسبندگی خاکهای شنی
• کاهش چسبندگی خاکهای رسی
• افزایش میکرو ارگانیزم های مفید خاک
• تیره کردن رنگ خاک و جذب انرژی بیشتر
• بهبود خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و حاصلخیزی خاک
•  کم کردن جرم حجمی ظاهری و افزایش تخلخل و نفوذ پذیری خاک

استفاده از کود مرغ در کشاورزی:

قسمت اعظم کود حیوانی از جمله کود مرغ امروزه در دنیا و ایران به مصرف کشاورزی می رسد.

امتیاز و خواص کود مرغی در کشاورزی عبارتند از:

تأمین مقدار زیادی از عناصر غذائی مورد استفاده گیاه مثل نیتروژن (N) فسفر (P) و پتاسیم و غیره به خاک زراعتی.

تشکیل هوموس در خاک که باعث اصلاح خاک سطحی و اصلاح شرایط فیزیکی زمین یا بافت سنگین و سبک می شود که نتیجه آن تهویه خاک،افزایش قدرت رویش بذر و درخت و افزایش ظرفیت نگهداری آب در زمین و بالاخره افزایش فعالیت میکروارگانیسم های مفید در خاک می باشد.

بنابراین با مصرف متناسب کود مرغی در کشاورزی کیفیت خاک از نظر فیزیکی و شیمیائی افزایش یافته و در این صورت احتیاج به استفاده از حداقل کود شیمیائی است و این امر از نظر اقتصادی نیز کاملاً مقرون به صرفه است(با توجه به اینکه هر ۱۰۰۰ قطعه جوجه کبابی در طی ۸ هفته ۲ تا ۲.۵ تن کود تولید می کنند)

بر اساس هر تن کود تر ۶/۱۷ کیلوگرم مواد نیتروژنی و ۲۶ کیلوگرم فسفات به صورت P2O2 و ۳۲ کیلوگرم پتاسیم به طور خالص وجود داشته است.در کود خشک شده این مقادیر به ۳۱ کیلوگرم مواد نیتروژنی و ۶۹ کیلوگرم مواد فسفاتی و ۴۴ کیلوگرم مواد پتاسیمی افزایش می یابد.با اضافه نمودن کودهایی مانند سوپر فسفات که باعث باقی ماندن گوگرد در آن و همچنین پودر آهک جهت جلو گیری از ایجاد بوی نامطبوع ارزش اقتصادی آن را بالا برد.

استفاده از این کود علاوه بر اینکه سبب می شود اولین محصول به خوبی برداشت شود مقدار یک دوم تا دو سوم کود پس از خرمن در زمین باقی مانده و محصولات بعدی که کاشته می شوند مورد استفاده قرار گیرد.(طبق برآورد کارشناسان کشاورزی در هندوستان یک تن کود بستر مساوی ۱۶ کیلو کود شیمیائی فسفات آمونیوم و ۱۵۰ کیلوگرم سوپرفسفات و ۵۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم می باشد)

بر اساس آمار موجود در حال حاضر در ایران در حدود ۵/۳ میلیون تن کود مرغی تولید می شود که قسمتی از آن در باغات پسته جنوب مانند کرمان و رفسنجان مورد استفاده قرار می گیرد و بقیه در محل مرغداری باقی مانده و دچار کپک زدگی شده و دور ریخته می شود.حال آنکه می توان از کود مرغ تولیدی در کشور برای ۸/۱ میلیون هکتار کشت حبوبات مانند ذرت‏،گندم و برنج و چغندر و درختان مثمر از جمله پسته استفاده نمود.

در سال‌های اخیر در اغلب کشورهای دنیا به علت حجم عظیم تولید کود مرغ و مشکلات و مسائل زیست محیطی آن در مورد مصارف مختلف کود مرغ مورد بررسی و تحقیقات فراوانی انجام شده است.نتایج حاصله ثابت کرده است که نه تنها کود مرغی ماده بی ارزشی و مزاحمی نیست بلکه چنانچه به خوبی از آن استفاده شود ماده بسیار با ارزشی با مصارف مختلف می باشد.قسمتی از کود مرغ امروزه در دنیا در تغذیه دام و ماهی به کار می رود و قسمت جزئی از آن نیز در تعداد معدودی از کشورها مانند هندوستان و چین و برخی از کشورهای آفریقایی جهت تولید بیوگاز برای مصارف خانگی و در برخی از کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان برای سوخت نیروگاه‌های تولید برق مدرن به کار می‌رود ولی به طور کلی بیش از ۹۰ درصد از این کود برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد

 روش های فرآوری کود مرغی:
هرچه فضولات و کود تولید شده زودتر جمع آوری شود مقدار کمتری از مواد آلی مانند پروتئین خام و دیگر مواد غذائی پر ارزش تلف خواهد شد.رطوبت و حرارت زیاد مهمترین عوامل در تجزیه کود هستند و هرچه رطوبت و حرارت بیشتر باشد مقدار بیشتری از ازت آلی(اسید اوریک و اوره)به ازت معدنی تبدیل می شود.از این رو برای استفاده باید آن را عمل آورد به طوری که اسید اوریک به کربنات آمونیوم که از نظر باروری زمین اهمیت دارد تبدیل شود.
برای عمل آوری و ذخیره کود از روش های زیر استفاده می شود:

1-روش روي هم انباشتن(دپو كردن):
بعد از پايان مرحله پرورش كود ها را در روش بستر و يا در روش قفس از لانه خارج كرده و در زميني خارج از مرغداري و در فضاي سر پوشيده روي هم دپو كرده و يا در گودالي سيماني ذخيره مي كنند.بسته به مدتي كه در محل ذخيره مي شود واكنش هاي شيميايي بر اثر فعاليت ميكرو ارگانيسم هاي هوازي و غير هوازي در كود به وجود مي آيد كه نتيجه آن تغييراتي در تركيب شيميائي كود مرغ و از دست دادن مقداري ازت عالي مي شود.معمولا كود دپو شده را هر چند روز يك بار بايد مرتب زير ورو كرد و به هم زد.اين گونه كود در كشاورزي مصرف دارد.

2-خشك كردن كود:
امروزه خشك كردن كود پس از جمع آوري در اغلب كشور ها متداول است اين وسيله سبب كاهش حجم فضولات و كود تا ميزان 20-30 درصد حجم اوليه مي گردد از اين رو ذخيره ان احتياج به فضاي كمتري دارد و حمل ونقل آن ارزانتر از كود معمولي و همچنين از تكثير لارو و حشرات در داخل كود جلوگيري به عمل مي آيد.خشك كردن كود ممكن است به دو روش طبيعي و يا مكانيكي صورت پذيرد كه در روش طبيعي از اشعه آفتاب استفاده مي گردد و مقدار زيادب از رطوبت كود را كاهش مي دهد و در روش ديگر از كود خشك كن هاي مكانيكي استفاده مي شود كه امروزه در كشور هاي پيشرفته مرسوم است كه در اين روش حجم فضولات به ميزان 20-30 درصد حجم اوليه مي گردد كه استفاده از اين روش مستلزم سرمايه گذاري اوليه براي خريد دستگاه هاي لازم و سوخت و هزينه هاي جاري مي باشد.
تجهيزات مختلفي براي خشك كردن مكانيكي كود در بازار وجود دارد كه طي آن كو مرغ پس از خشك شدن تبديل به پلت يا بلوك شده و در اختيار مصرف كنندگا قرار مي گيرد.
در ايران مي توان از روش دپو كردن و يا خشك كردن طبيعي و يا مكانيكي براي آماده كردن كود مرغي به سهولت استفاده نمود.
 انواع استفاده از کود مرغ:
استفاده از کود مرغ در کشاورزی:قسمت اعظم کود حیوانی از جمله کود مرغ امروزه در دنیا و ایران به مصرف کشاورزی می رسد.امتیاز و خواص کود مرغی در کشاورزی عبارتند از:
تا‌مین مقدار زیادی از عناصر غذائی مورد استفاده گیاه مثل نیتروژن(N)فسفر(P)و پتاسیم و غیره به خاک زراعتی.
تشکیل هوموس در خاک که باعث اصلاح خاک سطحی و اصلاح شرایط فیزیکی زمین یا بافت سنگین و سبک می شود که نتیجه آن تهویه خاک،افزايش قدرت رويش بذر و درخت و افزايش ظرفيت نگهداري آب در زمين و بالاخره افزايش فعاليت ميكروارگانيسم هاي مفيد در خاك مي باشد.
استفاده از اين كود علاوه بر اينكه سبب مي شود اولين محصول به خوبي يرداشت شود مقدار يك دوم تا دو سوم كود پس از خرمن در زمين باقي مانده و محصولات بعدي كه كاشته مي شوند مورد استفاده قرار گيرد.(طبق برآورد كارشناسان كشاورزي در هندوستان يك تن كود بستر مساوي ۱۶ كيلو كود شيميائي فسفات آمونيوم و ۱۵۰ كيلوگرم سوپرفسفات و ۵۰ كيلوگرم سولفات پتاسيم مي باشد)
بر اساس آمار موجود در حال حاضر در ايران در حدود ۵/۳ نيليون تن كود مرغي توليد مي شود كه قسمتي از آن در باغات پسته جنوب مانند كرمان و رفسنجان مورد استفاده قرار مي گيرد .حال آنكه مي توان از كود مرغ توليدي در كشور براي ۸/۱ ميليون هكتار كشت حبوبات مانند ذرت‏،گندم و برنج و چغندر و درختان مثمر از جمله پسته استفاده نمود.