آنچه در این مقاله خواهید خواند:
روشهای آبیاری ادامه به تشریح چهار روش آبیاری عمده که در باغات میوه مورداستفاده قرار میگیرد. پرداخته میشود
الف: روش کرتی یا غرقابی
در این روش، باغ به کرتهایی دارای یک تا چند درخت تقسیم و هر کرت در هر بار آبیاری، با آب پر میشود. بازده مصرفی این نوع آبیاری به نسبت کم است. یعنی قسمت مهمی از آبی که به زمین داده میشود، بدون اینکه مورداستفاده درخت قرار گیرد به ژرفای خاک فرومیرود و از دسترس ریشهها خارج میگردد. از محاسن این روش عدم نیاز آن به تسطیح خاک و احتیاج نداشتن به وسایل مدرن آبیاری (که هر دو گران) هستند، میباشد. در ایران، در باغهای جوان مرکبات، برای جلوگیری از شیوع بیماریهای خاکزاد، نوعی از آبیاری کرتی به نام تشتکی مورداستفاده قرار میگیرد که خود به دو نوع زنجیری و شانهای تقسیم میشود. خاکهای سبک لومی شنی، با زهکشی کامل برای کشت زردالو مناسب بوده و ریشههای آن در برابر غرقابشدن حساس میباشند.
ب:روش نشتی یا فارویی
در این روش، در دو سوی ردیف کشت، دو شیار به ژرفای ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر و به عرض ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر ایجاد و آب با فشار کم در آنها به جریان انداخته میشود. مرطوب شدن ریشهها از طریق نشست تدریجی آب به خاک اطراف شیار و خیس ساختن محیط ریشه انجام میگردد. بازده مصرفی این روش از روش کرتی بیشتر است و برای بهکاربردن آن، باید زمین به طور کامل صاف بوده و تسطیح شده باشد برای به جریان انداختن آب از نهر اصلی به شیارها و تنظیم مقدار آن، از سیفونهای آلومینیومی و یا پلاستیکی استفاده میکنند در آبیاری نشتی بهتدریج که بر عمر و اندازه درختان افزوده میشود باید تعداد شیارها را در هر طرف درخت افزایش داد. بهطوری که در حداکثر رشد، تمام سطح باغ از شیارهای موازی هم پوشیده و آبیاری شود.
پ) روش بارانی
سیستمهای آبیاری بارانی را میتوان برای حفاظت از یخبندان و کنترل گرما و همچنین آبیاری بکار برد. این نوع سیستم آبیاری را که در بالای شاخوبرگ درخت قرار میگیرد، میتوان برای انجام هر سه منظور طراحی و استفاده نمود.
سه نوع معمول آبپاش عبارتاند از: آبپاش ثابت، لوله سوراخدار و آبپاش دوار. آبپاشها باید طوری طراحی شوند که آب را به طور یکنواخت و با سرعتی متعادل بپاشند که سبب هرز رفتن آب نگردیده و دارای پمپ و ظرفیت تأمین آب کافی برای ادارهکردن حداکثر نیازهای آبیاری و متناسب شرایط آبوهوایی موجود و محصول باشند فشار لازم برای بکار انداختن آبپاشها میتواند بهوسیله نیروی ثقل یا توسط پمپ تأمین گردد. در این روش، درختان توسط فوارههای چرخانی که به لولههای خاصی متصل هستند، آبیاری میگردند. بازده مصرفی این روش، از روشهای قبل بیشتر و حدود ۸۰ درصد است و از محاسن آن میتوان، عدم نیاز به تسطیح زمین امکان کاربرد کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی همراه با آبیاری و در موارد خاص مبارزه با سرما را نام برد. مهمترین عیب این روش بالابودن قیمت لولهها و پمپها و سایر ملزومات میباشد.
ت: روش قطرهای
در این روش آب توسط پمپهای ویژهای، در لولههای پلاستیکی به نسبت باریک و قابل انعطافی که در طول هر ردیف روی سطح خاک قرار داده میشوند جریان مییابد و از طریق چکانندههای ویژهای که در طول لوله قرار دارند، بهصورت قطرههایی بیرونآمده و خاک اطراف درخت را مرطوب نگه میدارد. تعداد چکانندهها برای نهالهای جوان یک عدد است و بهتدریج که گیاه بزرگ میشود به ۳ تا ۴ عدد برای هر درخت افزایش داده میشود. این روش دارای بازده مصرفی حدود ۹۵ درصد بوده و از تسطیح خاک بینیاز است، ولی ایجاد آن پرهزینه است. استفاده از این روش در خاکهای شور یا برای آبهای سنگین و شور بهسرعت شوری خاک را افزایش میدهد. برای جلوگیری از این امر و مسدودنشدن چکانندهها در اثر رسوب نمک، باید اندازه چکانندهها را بزرگتر از حد موردنیاز گرفت تا آب، مقداری حرکت ژرفایی (عمقی) پیدا کرده و ضمن نفوذ به طبقات زیرین خاک، املاح اضافی را شسته و همراه خود از طبقات فوقانی خارج سازد. همچنین سیستم قطرهای در حداقل کردن محدودیتهای فیزیکی خاک بسیار مؤثرتر از سیستمهای آبیاری سطحی است. سیستمهای قطرهای آب را به مقدار بسیار کم و با کنترل دقیق به کار میبرند و با نفوذپذیری خاک، بهتر انطباق مییابند. هنگامی که مقدار کم آب آبیاری در دفعات زیاد طوری به کار رود که با مصرف آب گیاه انطباق یابد، نتایج بهتری در برخواهد داشت. همچنین بهتر است که آبیاری قطرهای، تشتکی یا هدایت جریان آب روی چال کودها صورت گیرد.
امتیاز بینندگان:۳ ستاره