استفاده از بذر در گیاه افزایی که طبیعی‌ترین و ساده‌ترین روش ازدیاد گیاهان است برای تولید مستقیم ارقام مرغوب درختان میوه متداول نیست. زیرا در اثر گرده‌افشانی آزاد که لازمه دستیابی به عملکرد مطلوب است زمینه اختلاط صفات مختلف فراهم می‌شود. در نتیجه گیاهان بذری خواص و ویژگی‌های متفاوتی نسبت به گیاه مادری بروز می‌دهند که اغلب نامطلوب هستند؛ بنابراین در گیاهان دگرگشنی، مشکل بتوان از طریق ازدیاد جنسی به گیاهان کاملاً مشابه با گیاه مادری دسترسی پیدا کرد. پس ضرورت استفاده از سایر روش‌های ازدیاد برای تولید انبوه کاملاً احساس می‌شود.

علاوه بر روش ازدیاد جنسی گیاهان که صرفاً برای تولید پایه‌های بذری در میوه کاری متداول است در عمل باید از انواع روش‌های ازدیاد غیرجنسی مانند قلمه‌زدن، خوابانیدن، کشت بافت، پیوندزدن و … استفاده کرد.

پیوندزدن فنی است که طی آن قسمتی از یک گیاه را روی گیاه دیگر طوری قرار می‌دهند که آن دو پس از مدتی با یکدیگر جوش می‌خورند و گیاه حاصل از اتحاد آنها می‌تواند به طور مستقل به رشد و نمو خود ادامه دهد به‌عبارت‌دیگر کلیه عملیاتی که منجر به اتحاد بافت‌های دو گیاه مختلف می‌شود را پیوندزدن بنامند.

استفاده از پیوند برای ازدیاد درختان میوه از دیرزمان مرسوم بوده است و تا کنون به جهت ویژگی‌های آن همچنان در سطح بسیار وسیع کاربرد دارد. اسناد و مدارک موجود بیانگر آن است که چینی‌ها چندین دهه قبل از میلاد مسیح با دانش پیوندزدن گیاه آشنا بوده‌اند.

پیوند زنی در ایران

پیوند زنی در کشورمان سابقه نسبتاً طولانی دارد. نجم‌الدین در جلد چهارم مجموعه خود که در سال ۱۸۰۴ میلادی تحت عنوان کتاب – علوم زراعت و فلاحت – به چاپ رسیده است به مطالعات و آزمایش‌های خود درباره پیوندزدن، قلمه‌زدن و سایر روش‌های ازدیاد غیرجنسی متداول در ایران اشاره کرده و فصل چهارم کتاب خود را به پیوندزدن اختصاص داده است. در زمینه پیوند گردو نیز از سال ۱۳۶۱ تا کنون در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، فعالیت‌هایی انجام شده، لیکن در نهالستان‌ها و تولید نهال گردوی پیوندی اقدام عملی چندانی صورت نگرفته و جنبه تولید انبوه آن فراگیر نشده است

پیوند زنی در گردو در جهان

به‌طورکلی، هنر پیوندزدن گیاهان از هزاران سال قبل از میلاد مسیح توسط چینی‌ها ابداع شد؛ ولی حدوداً از اوایل قرن ۱۷ میلادی در سطح تجاری رواج یافت پیوند گردو از حدود ۴۰۰ سال پیش در چین و از حدود ۲۰۰ سال پیش در اروپا و همچنین بیش از ۱۰۰ سال پیش در آمریکا متداول است.

دستورالعمل پیوند گردو

به‌طورکلی روش پیوند بهترین راه تکثیر غیرجنسی در گردو است. سایر روش‌های تکثیر رویشی مثل قلمه، خوابانیدن به‌سختی جواب می‌دهند و یا به‌صورت تجارتی متداول نشده است.

عوامل مؤثر در گیرایی پیوند گردو

۱ -پایه :

در حال حاضر بهترین پایه برای پیوند گردو در ایران، پایه گردوی ایرانی است. این پایه با شرایط اقلیمی کشورمان سازگاری دارد. از پایه‌های بذری قوی دوساله که پوست آن به‌راحتی از چوب جدا می‌شود می‌توان برای پایه پیوندی استفاده نمود.

۲- پیوندک :

معمولاً پیوندک از بهترین ارقام گردو تهیه می‌گردد که باید از ارقام با باردهی جانبی، دارای پوست‌نازک، مغز روشن و توپر، پرمحصول و مرغوب و دیربرگده پیوندک تهیه شود. در کشورمان باتوجه‌به تحقیقات انجام‌گرفته در سالیان اخیر، ارقام و ژنوتیپ‌ها و ارقام چندلر، لارا، پدرو، هرتلی، Z63، Z30 ، Z67، magntignac rounde de و… مورد تأیید تحقیقات بوده و دارای خصوصیات مطلوب کمی و کیفی هستند

البته از ژنوتیپ‌های برتر استان‌ها که مورد تأیید مدیریت باغبانی و مؤسسات تحقیقاتی بوده و دارای خصوصیات فوق‌الذکر باشند نیز می‌توان پیوندک تهیه نمود.

3- نوع پیوند:

پیوند گردو به دو صورت انجام می‌گردد:

(الف) پیوند شاخه که در فصل خواب و زمستان انجام می‌شود.

(ب) پیوند جوانه که در فصل بیداری و در بهار و تابستان انجام می‌شود.

انواع پیوندهای شاخه‌ای مورداستفاده در گردو عبارت‌اند از:

پیوند اسکنه یا شکافی

در ویدئو زیر می توانید نحوه پیوند اسکنه درخت گردو را مشاهده کنید:

پیوند نیمانیم ساده

پیوند نیمانیم زبانه

پیوند زینی

پیوند جانبی

پیوند امگا

پیوند تاجی

در کلیپ زیر آموزش پیوند تاجی را می توانید مشاهده فرمایید.

انواع پیوندهای جوانه‌ای مورداستفاده در گردو عبارت‌اند از:

پیوند وصله‌ای

در کلیپ زیر می‌توانید نحوه اجرای پیوند وصله ای مشاهده فرمایید

پیوند شکمی

در کلیپ زیر میتوانید آموزش پیوند جوانه شکمی درخت گردو را مشاهده کنید

پیوند قاشی یا پیوند تراشه‌ای

موفق‌ترین پیوندهایی که تا کنون در کشورمان انجام شده پیوندهای نیمانیم زبانه‌ای، اسکنه‌ای، امگا از بین پیوندهای شاخه و پیوند وصله‌ای از بین پیوندهای جوانه است.

۴- دمای مناسب پیوند گردو

محدوده دمایی مناسب برای پیوند گردو بین ۲۰-۳۰ درجه (دمای مطلوب ۲۶ درجه) است. بایستی زمان پیوند را طوری انتخاب نمود که بعد از عمل پیوند، به مدت ۴ هفته دمای فوق‌الذکر موجود باشد تا بیشترین گیرایی پیوند حاصل شود. در پیوند فصل خواب نیز برای تأمین دمای فوق‌الذکر می‌توان از انرژی برق یا آب گرم استفاده نمود.

۵ – رطوبت مناسب پیوند گردو

اگر رطوبت پیوندک گردو به کمتر از ۳۸/۵ حد بحرانی برسد تشکیل کالوس بسیار کم شده و همچنین درصد گیرایی پیوند فوق‌العاده کاهش می‌یابد میزان رطوبت موردنیاز محیط نیز برای تشکیل کالوس حداقل بین ۶۰-۴۵ درصد است توصیه می‌گردد عمل پیوندزنی در صبح زود و روزهای خنک و بدون باد انجام شود. ضمناً در حین انجام پیوند، پیوندک را نباید در معرض نور خورشید قرارداد و برای جلوگیری از خشک‌شدن باید آن را در گونی یا حوله مرطوبی پیچید ضمناً به‌منظور حفظ رطوبت و افزایش درصد گیرایی، پیوند ضروری است محل پیوند در خلاف جهت تابش نور مستقیم خورشید قرار گیرد به همین دلیل در نهالستان‌های شمالی-جنوبی محل پیوند در قسمت شمال شرقی پایه در نظر گرفته می‌شود.

۶- تهیه و آماده‌سازی پیوندک

پیوندک از ارقام و ژنوتیپ‌های برتری تهیه می‌شود که دارای خصوصیاتی نظیر باردهی جانبی بالا، محصول زیاد، نسبت مغز به پوست، بالا رنگ مغز، روشن، دیربرگدهی و غیره است.

درصورتی‌ که بخواهند پیوندک‌ها را از درختان بالغ و مسن تهیه نمایند حتماً باید سال قبل هرس نسبتاً شدیدی از ارتفاع حداقل ۲-۱ متری بالاتر از تنه بر روی آنها انجام شود. برعکس این مورد در باغ‌های مادری که هرساله هرس می‌شوند هر چه طول بازوها و تعداد آنها بیشتر باشد تعداد شاخه‌های حاوی پیوندک بیشتر و قطر آنها باریک‌تر می‌گردد درحالی‌که اگر هرس شدید صورت گیرد شاخه‌های با قطربیشتری تولید خواهد شد. معمولاً شاخه‌هایی با طول ۱۶۰-۶۰ سانتی‌متر و قطر ۱۶-۱۰ میلیمتر دارای کیفیت مناسبی برای پیوند شاخه هستند؛ لذا از شاخه‌هایی برای پیوند استفاده می‌گردد که سطح مقطع آنها مدور و گرد بوده و حداقل یک متر طول داشته باشند.

شاخه‌هایی که دارای رشد کم، عدسک‌های فراوان و برجسته، جوانه‌های گردن دار، شاتون‌های نر فراوان و یا سطح مقطع زاویه‌دار هستند برای تهیه پیوندک مناسب نمی‌باشند.

جوانه‌های موردنیاز برای پیوند در ماه‌های، آذر دی و بهمن تهیه و جمع‌آوری می‌شوند، طول شاخه حامل جوانه به‌اندازه ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر بوده و در سردخانه با درجه حرارت صفر تا پنج درجه و با رطوبت ۹۰ -۸۰ درصد نگهداری می‌شوند

بهتر است برای جلوگیری از خشک‌شدن، پیوندک‌ها آنها را در داخل خاک‌اره مرطوب و یا پیت قرار داده و سپس آنها را در داخل کیسه‌های پلاستیکی پلی‌اتیلنی بزرگ نظیر کیسه‌زباله نگهداری نمود تا رطوبت خود را حفظ نمایند.

در پیوند وصله‌ای بهترین جوانه‌ها از قسمت‌های میانی شاخه‌های یک‌ساله و با رشد رویشی مطلوب حاصل می شود. همچنین تهیه جوانه از پیوندک‌های خشبی سال قبل که در انبار سرد نگهداری شده نیز موفقیت بالایی را نشان داده است.

7 – احداث باغ مادری جهت تهیه پیوندک

باغ مادری یا باغ تهیه پیوندک به باغی گفته می‌شود که در آن ارقام موردنظر به‌صورت درختان پیوندی نگهداری شده و فقط از آنها پیوندک تهیه می‌شود و هرسال هرس مخصوص شاخه دهی بر روی آنها انجام می‌شود.

معمولاً به این درختان اجازه تولید میوه داده نمی‌شود؛ زیرا هرسال هرس سنگین می‌شوند. فواصل کاشت نهال‌های پیوندی گردو از ارقام برتر و ژنوتیپ‌های اصلح ۴۵ متر است که به‌منظور تأمین پیوندک مناسب باید هرساله هرس شوند.

8 – وسایل پیوند زنی و چسب پیوند

معمولاً برای بستن محل پیوند از نوارهای مخصوص پارچه‌ای چسب‌دار نوارهای پلاستیکی قابل‌کشیدن و یا لاستیک می‌توان استفاده کرد برای پیوند وصله‌ای نیز می‌توان از چاقوی دوتیغه مخصوص که فواصل دوتیغه آن ۲ الی ۲/۵ سانتی‌متر است استفاده نمود.

همچنین از دستگاه‌های پیوند زنی مختلف مثل امگا،V و … می‌توان برای انجام پیوندهای ذکر شده دربند 3 استفاده کرد.

برای پوشانیدن محل پیوند میتوان از چسب پیوند استفاده نمود. همچنین میتوان از لاتکس موم پارافین چسب باغبانی و رزین نیز استفاده کرد این مواد باعث حفظ رطوبت پیوند شده و از خشک شدن آن جلوگیری می نماید.

9- پیوند وصله ای

پیوند وصلهای موفق ترین روش در بین پیوندهای جوانه در گردو می باشد بهترین زمان اجرای این پیوند در کرج و شرایط مشابه آن از نیمه دوم تیرماه تا اوایل مرداد میباشد که درصد موفقیت آن به ۶۰-۴۰ درصد می رسد. البته در استانهای شمالی کشور (مازندران ،گلستان گیلان) می توان این نوع پیوند را در اواخر مرداد تا شهریور نیز انجام داد که پس از گذراندن زمستان ملایم، نهالهای پیوندی در بهار سال بعد موفقیت زیادی در گیرایی پیوند نشان می دهند.

در پیوند تیرماه درجه حرارت مناسب بین ۲۰ الی ۳۰ درجه سانتیگراد متوسط ( ۲۶-۲۵ درجه) می باشد که بهترین دمای مورد نیاز در این نوع پیوند است.

برای انجام پیوند وصله ای از چاقوی دو تیغه استفاده می شود.

مزیت چاقوی دو تیغه نسبت به چاقوهای یک تیغه در این است که سبب میشود بخش های بالایی و پایینی پیوندک کاملاً با محل تهیه شده روی پایه مماس شوند این دو تیغه موازی یکدیگر بوده و دو برش افقی به طول دو و نیم سانتی متر روی پایه و پیوندک ایجاد مینماید. البته این برشها باید در منطقه صافی از پایه که حدود ۲۰-۱۰ سانتی متر بالاتر از سطح خاک می باشد انجام شود سپس بوسیله چاقوی دو تیغه دو برش عمودی انجام گرفته و پس از آن با دو برش افقی به یکدیگر وصل میگردند پوست بریده شده به صورت یک قطعه مستطیلی شکل از پایه جدا می گردد.

این عمل باید در روی قسمت جوانه دار ساقه پیوندک نیز انجام گردد. با توجه به تحقیقات بعمل آمده استفاده از پایه های ۲ ساله در این نوع پیوند مناسب تر است توصیه می گردد جوانه هایی که برای تهیه پیوندک مورد استفاده قرار میگیرند از شاخه های صافی که مقطع عرضی آنها کاملاً دایره ای شکل و رنگ پوست آنها خاکستری مایل به قهوه ای است( سبز نیست) تهیه گردند بهترین جوانه ها جوانه هایی هستند که بزرگ و برجسته (دو جوانه نزدیک به هم )باشند. این جوانه ها معمولاً در قسمت میانی و قاعده شاخه ها وجود دارند پیوندک دارای یک جوانه است که بایستی با دقت از چوب جدا گردد. باید توجه کرد که بافت چوبی داخل جوانه پیوندک که اصطلاحاً باغداران آنرا چشم جوانه می نامند و در واقع محل اتصال آوندها به جوانه است از آن خارج نشده و جوانه پیوندک توخالی نگردد. ضمناً بایستی فقط از جوانه های سالمی که دارای اندازه درشت تا متوسطی هستند جهت پیوند وصله ای استفاده گردد. پس از انجام پیوند با استفاده از نوار پیوند یا چسبهای نواری و یا پلاستیک مخصوص محل پیوند را طوری می بندند که فقط نوک جوانه بیرون باشد. کالوس دهی کامل در حدود ۴ هفته بعد از عمل پیوند انجام میشود.

با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی ۸-۶ هفته بعد از انجام عمل پیوند میتوان نوار پلاستیکی را با احتیاط باز نمود برای اینکار با استفاده از چاقوی تیز از قسمت پشت محل پیوند در روی پایه طوری نوار را پاره میکنند که به پیوندک صدمه ای وارد نشود پس از رشد پیوندک بهتر است از قیم استفاده شود تا اولاً از شکستن نهال پیوندی جلوگیری بعمل آید و ثانیاً موجب رشد عمودی شاخه گردد.

نکات بعد از پیوند وصله ای گردو

1 – آبیاری نقش خیلی مهمی در جوش خوردن پیوند دارد بهتر است هر ۲ روز در میان آبیاری صورت گیرد.

۲ – حدودا سه هفته بعد از پیوند رشد پیوندک باید شروع شود

3- دو هفته بعد از شروع به رشد پیوندک با تیغ موکت بر تیز یا چاقوی پیوند نوار پیوند را از طرف پشت محل پیوند برش داده و نوار را باز میکنیم.

۴- ده تا بیست سانتیمتر بالاتر از محل پیوند را با قیچی برش میدهیم

5- امکان دارد یک سال بعد از رشد پیوند خشک شود که این مساله میتواند ناشی از ناسازگاری پایه و پیوندک باشد.

معایب پیوند وصله ای گردو

1- به علت زمان کم در اختیار پیوندک، رشد پیوندک تا زمستان کم است و در صورت محافظت نکردن امکان سرمازدگی و خشک شدن است.

2 – بسیاری از جوانه های روی شاخه حاوی پیوندک قابل استفاده نیستند همینطور هر شاخه ای قابل استفاده نیست.

10 – پیوند شاخه به کمک روشهای گرمایی

انجام آزمایشها و تجارب متعدد در خصوص گردو که جوش خوردن پیوندک آن با مشکل مواجه می باشد نشان داده که اگر محل پیوند بمدت حدود ۴ هفته پس از انجام پیوند در دما و رطوبت مناسب نگهداشته شود موفقیت گیرایی پیوند بسیار بیشتر میشود. بدین منظور می توان از روشهایی مانند هات کالوس مستقیم و غیر مستقیم و کابل گرمازا استفاده نمود.

الف – روش کالوس زایی غیر مستقیم

در این روش دمای محل پیوند در حدود ۲۶-۲۵ درجه سانتیگراد نگهداشته می شود ولی ریشه ها و جوانه های پیوندک در دمای پایین و حدود ۷ درجه نگهداری می شوند اینکار به منظور جلوگیری از بیداری زودهنگام و قبل از ایجاد ارتباط بین پایه و پیوندک صورت میگیرد به این منظور محل پیوند در درون شکافهایی که در لوله ای از جنس پی وی سی تعبیه شده قرار میگیرند و از گرمای لوله آب گرم که در درون لوله پی وی سی جریان دارد و یا از گرمای کابلی که به طریق الکتریکی گرمای ۲۴ الی ۲۷ درجه سانتیگراد تولید میکند بهره مند می شود. برای جلوگیری از خشک شدن پایه و پیوندک آنها را با پارافین پوشش می دهند و یا در خاک برگ قرار می دهند.

ب – روش کالوس زایی مستقیم

در این روش، پس از انجام پیوند، محل پیوند با استفاده از یک کابل با پتانسیل متغیر که دمای آن توسط ترموستات در حدود ۲۷ درجه تنظیم میشود گرم نگهداشته میشود. پس از انجام عمل پیوند روی نهال های یک ساله در بهمن و اسفند محل پیوند با فویل آلومینیومی پوشانده میشود تا دما و رطوبت آن در حد مطلوب حفظ شود. سپس کابل حرارتی در محل پیوند قرار می گیرد تا دمای آن را در حدود ۲۷ درجه حفظ نماید.

این روش در مقایسه با روش کالوس زایی غیر مستقیم موفق تر بوده و گیرایی پیوند در آن بیشتر می باشد. ضمناً در این روش نهالها از زمین نهالستان بیرون آورده نشده و در همانجا پیوند میشوند، لذا هیچگونه تنشی به آنها وارد نمیشود و رشد بسیار مطلوبی را نشان میدهند همچنین توصیه میشود از روشهای مختلف تکثیر در کنار یکدیگر استفاده نمود تا علاوه بر استفاده بهینه از منابع پایه و پیوندک موجود، میزان موفقیت و راندمان تولید نهال نیز افزایش یابد.

معایب و محاسن پیوندزنی

پیوند نوعی تکثیر غیر جنسی است که در آن قطعه ای از قسمت هوایی گیاه را روی شاخه یا ریشه ی گیاه دیگر به نحوی قرار میدهند که هر دو باهم جوش خورده و به زندگی ادامه میدهند.

پیوند نوعی تکثیر غیر جنسی است که در آن قطعه ای از قسمت هوایی گیاه را روی شاخه یا ریشه ی گیاه دیگر به نحوی قرار میدهند که هردو باهم جوش خورده و به زندگی ادامه میدهند. سمت هوایی یا بالای محل پیوند را که دراثر رشد شاخ و برگ گیاه جدیدی تولید میکند پیوندک و قسمتی که پیوندک برروی آن قرار میگیرد و ریشه دارد ، پایه می نامند.

پیوند، معایب و محاسنی دارد. از معایب روش پیوند این است که نتیجه انجام این عمل بندرت همه خواسته ها را تامین نمیکند و گاهی محلی از ساقه گیاه که پیوند در آن قسمت انجام گرفته ، حجیم میشود. اما تولید کنندگان حرفه ای نهال، به دلیل فواید مختلفی این روش را به صورت گسترده در تولید درختان میوه انجام میدهند.

محاسن پیوند عبارتند از:

الف) حفظ ویژگی یک کلون

ازدیاد به روشهای دیگر غیر جنسی مانند قلمه، خوابانیدن شاخه و جزاینها در بسیاری از گیاهان، از جمله بیشتر درختان میوه، مقدور نیست ، زیرا قلمه اینگونه درختان به آسانی ریشه نمی دهند. از سوی دیگر چون در روش کشت بذر تفرق صفات پیش می آید، نمیتوان انتظار داشت که گیاهان بدست آمده از کشت بذر شبیه پایه مادری خود باشند پس در این مواقع به اجبار از روش پیوند استفاده می شود.

ب ) استفاده از مزایای ترکیب پایه و پیوندک

هریک از ارقام درختان، در شرایط خاصی رشد میکنند، و با تغییر شرایط، قسمتی از توانایی خود را برای تولید از دست میدهند. در بیشتر مواقع، برای اینکه بتوانیم رقم خاصی از یک درخت را در شرایط مختلف از نظر نوع خاک، اقلیم وسایر عوامل محیطی پرورش دهیم، لازم است پایه مناسب این را پیدا کنیم و رقم مورد نظر را روی آن پایه پیوند کنیم امروزه پایه های متعدد با ویژگیهای گوناگون از درختان میوه شناسایی و پرورش داده شده اند که با انتخاب آنها میتوانیم به اهداف خود در تولید میوه دست یابیم

ج) تغییر رقم درخت

ممکن است به دلایلی لازم باشد که رقم درختان باغ خود را تغییر دهیم. برای نمونه، پایین بودن کیفیت و بازار پسند نبودن، پایین بودن عملکرد، خود بارور نبودن رقم موجود و نیاز به رقم گرده دهنده و جز اینها. برای رفع این موانع، می توانید از روش پیوند روی شاخه های درختان موجود برای تغییر رقم درختان ، استفاده کنید.

د) کوتاه کردن دوره نونهالی

معمولا درختانی که از طریق کشت بذر تولید میشوند، دوره نونهالی طولانی تری دارند ،یعنی دیرتر بار میدهند، اما این دوره در درختان پیوندی کوتاهتر است زیرا پیوندک را از شاخههای بالای درخت که سن بیولوژیکی آنها بیشتر است، انتخاب میکنند.

ه ) تشخیص بیماریهای ویروسی

گاهی برای تشخیص برخی از ویروسهای عامل بیماری گیاهی از روش پیوند استفاده میشود. بعضی از ارقام یا گونه درختان حساسیت بیشتری نسبت به بیماریهای ویروسی دارند.

این نوع گیاهان را گیاهان شاخص مینامند. با پیوند کردن پایه یا پیوندک آلوده روی گیاه نشانگر، میتوانید از وجود آلودگی اطلاع پیدا کنید. برای مثال، از گیلاس زینتی به عنوان گیاه شاخص، جهت تشخیص آلودگی ویروسی هلو آلو بادام و زردآلو استفاده می شود.

ز) ترمیم بخشهای آسیب دیده

درختان میوه گاهی در اثر برخورد ابزار و ماشینهای کشاورزی تغذیه جوندگانی مانند موش و خرگوش عوامل مولد بیماری و یا ناسازگاری پایه با پیوندک اسیب میبینند برای ترمیم این گونه صدمات میتوان از برخی روش های ،پیوند مانند پلی استفاده کرد.

ح) تامین گرده ی کافی در درختان دو پایه

در مورد درختان دو پایه، مانند پسته، میتوان شاخه نر را روی درخت ماده پیوند زد تا هر سال برای باروری گرده کافی تولید نماید

ط ) جوان کردن درختان مسن

درختانی که پیر هستند و یا خیلی کم میوه میدهند را میتوان با انجام عمل پیوند جوان کرد و وادار به باردهی نمود.

ی) استفاده تجملاتی

گاهی باغدار مایل است که چند گل یا چند میوه را روی یک درخت داشته باشد برای مثال انواع رز یا انواع زرد آلو، گوجه ،آلو و هلو را روی یک درخت داشته باشد.

کارشناسان سایت به عنوان مشاور کنار شما هستند تا باغ خود را از نظر اقتصادی بروزرسانی کنید.
از اینکه برای مطالعه‌ی این مطلب وقت گذاشتید از شما سپاسگزارم و خواهشمندیم ما را با نظرات خود در جهت رفع نقایص و پربار نمودن مطالب یاری کنید.

همچنین با دادن امتیاز به این مقاله، در نشر بیشتر چنین مطالبی، تاثیر گذار باشید تا با کمک همدیگر ایرانی سرسبز و آبادتر  داشته باشیم.

منبع : کتاب سیر تا پیاز درخت گردو از مهدی نیک بخت