درخت انار مانند هر درخت دیگری ممکن است دچار بیماری‌هایی شود؛ اما انار به دلیل اینکه از نظر فروش محصول برای باغداران اهمیت دارد و صرفاً یک درخت تزئینی محسوب نمی‌شود، اگر دچار بیماری شود ممکن است خسارات زیادی برای کشاورز داشته باشد. ما در این مقاله بیماری های درخت انار را برای شما توضیح می‌دهیم تا راحت‌تر مشکل خود را تشخیص بدهید.

غده‌ای شدن ریشه درختان:

از جمله آفات و بیماری های درخت انار غده‌ای شدن ریشه درختان است که عامل بیماری نماتدهای مولد غده ریشه هستند. خسارت این نماتدها بر روی درختان انار به‌صورت توقف رشد، ضعف عمومی، زردی برگ‌ها، ریزش برگ‌های فوقانی، سخت‌شدن سرشاخه‌ها و خشک‌شدن تدریجی آن‌ها دیده می‌شود.

غده‌ای شدن توأم با پوسیدگی عمومی ریشه ظاهر شده و موجبات زیان یا مرگ تدریجی درختان را فراهم می‌آورد و از طرف دیگر انار یکی از گیاهان بسیار حساس نسبت به انگل بوده و بافت سبک یا نیمه سبک خاک‌های بعضی از باغات انار نیز از عوامل تشدیدکننده خسارت این نماتد است. وجود پاتوژن قوی، گیاه میزبان حساس و ضعیف اکولوژیکی مناسب، شرایط ایجاد خسارت بالا را در باغات فراهم می‌کند.

یکی از راه‌های پیشگیری از بیماری های درخت انار استفاده از ارقام باکیفیت است. برای دیدن و تهیه این ارقام می‌توانید فروشگاه نهالیاب را ببینید: خرید نهال انار مقاوم به بیماری

پوسیدگی طوقه: نمونه‌ای از بیماری های درخت انار

عامل این بیماری درخت انار گونه‌ای از قارچ است که روی درختان آلوده در شهرستان کاشان عامل بیماری معرفی شده است. علائم این بیماری عبارت‌اند از: پوسیدگی، شکاف خوردگی و سرانجام ریزش پوست قسمت‌های اطراف طوقه. 

وقتی پوسیدگی در بخشی از پوست ایجاد شود رشد شاخه مربوط به این قسمت و یا تمام درخت متوقف شده ولی خشک نمی‌شود. در این حالت گاهی درخت در طول سال مقاومت کرده و با ایجاد پوست جدید که معمولاً برآمده و متورم‌تر از پوست قدیمی است، اطراف محل پوسیده را مهار کرده و به زندگی خود ادامه می‌دهد.

البته ممکن است در شرایط دیگر پوسیدگی به‌سرعت ظرف چند روز به طور عرضی دور تنه را گرفته و درختی یا شاخه مربوط به این قسمت سریعاً خشک می‌شود؛ در این حالت پوسته محل ضایعه دیده شده پس از چند روز خشک شده و می‌ریزد. ممکن است در این اثر قارچ‌های غیر بیماری‌زا و یا ثانویه سطح چوب سیاه شود درحالی‌که پوست قسمت‌های بالاتر و پایین‌تر آن کاملاً سالم و رنگ عادی دارند.

امکانات مبارزه و پیشگیری از بیماری طوقه:

از جمله بیماری های درخت انار که برای آن راه‌حل‌هایی برای پیشگیری و حتی درمان بعد از درگیرشدن درخت با این نوع قارچ وجود دارد؛ همین پوسیدگی طوقه است که به‌صورت مختصر راه‌حل‌هایی آن را توضیح می‌دهیم:

الف) استفاده از ارقام متفاوت انار:

عکس‌العمل ارقام انار در برابر این بیماری بسیار متفاوت است و درحالی‌که بعضی از ارقام در اثر این بیماری به‌سرعت از بین می‌روند، ارقام دیگری محل ضایعه را ترمیم می‌کنند. در گونه‌ای از ارقام در شرایط خاصی بیماری به ریشه‌ها هم سرایت می‌کند. درصورتی‌که در بیشتر واریته‌ها بیماری فقط در محل طوقه باقی می‌ماند.

ب) مبارزه با شرایط ایجاد بیماری:

پوسیدگی طوقه از جمله بیماری‌های قارچی درخت انار است که در این باغات بیشتر دیده می‌شوند:

• باغ‌هایی که برای استفاده بهتر از آب، در پای درختان انار سبزی یا صفی‌جات می‌کارند و آبیاری درخت انار را بر اساس نیاز سبزی‌ها انجام می‌دهند.
• در باغ‌هایی که خاک آن‌ها به قارچ آلوده است.
• باغ‌هایی با آبیاری کرتی

بنابراین استفاده از هر روش آبیاری و یا کاشت که مانع از رسیدن آب به طوقه درخت می‌شود، در کاهش بیماری مؤثر خواهد بود.

بیماری پوسیدگی میوه انار:

عامل این بیماری درخت انار قارچی است که توسط سن‌های آلوده فعال در باغات انار به میوه‌ها منتقل می‌شود. در زمان گلدهی درخت نیش حشره باعث ریزش گل‌ها می‌شود و پس از تشکیل میوه در محل نیش حشرات به‌تدریج لکه‌های تغییریافته‌ای تشکیل می‌گردد که در حالت‌های اولیه کم‌رنگ بوده؛ ولی به‌تدریج بزرگ‌تر و تیره‌تر می‌شود. در زیر این لکه‌ها پوست دانه‌های انار تغییر رنگ داده و به‌تدریج شروع به له‌شدن و ترشیدگی می‌نمایند؛ سرانجام تمام میوه از بین می‌رود و این روند همچنان تا انبار ادامه می‌یابد.

 وضعیت فعلی خسارت پوسیدگی انار:

 در استان یزد دامنه انتشار به علت جمعیت زیاد عوامل انتقال‌دهنده بسیار بالا است، درحالی‌که در استان اصفهان به جز در شرایط استثنایی ارقام خسارت زیاد چشمگیر نیست. میزان خسارت را در باغات شدیداً آلوده اردکان تا ۸۰ درصد میوه‌ها ذکر کردند؛ بنابراین این بیماری یکی از مهم‌ترین بیماری های درخت انار در برخی استان‌هاست.

امکانات مبارزه و پیشگیری:

توجه داشتن به تمایل عامل انتقال بیماری به زندگی در محیط خارج از باغات و در روی گیاهان مرتعی این امکان را به وجود می‌آورد که با بهبود وضعیت پوشش گیاهی اطراف باغات انار از هجوم و خسارت این عوامل به باغات جلوگیری نماییم.

گیاه انگلی سس: از بیماری های درخت انار

گیاه سس یکی از بیماری‌ها و آفات درخت انار است که از گیاهان انگلی گل‌دار است که فاقد کلروفیل و ریشه بوده و فقط دارای ساقه باریک، پیچیده و بندبند است که در محل هر بند یک فلس وجود دارد. به علت فقدان ریشه، برگ و کلروفیل، گیاه مذکور به‌صورت انگل روی گیاهان عالی زندگی می‌کند. بذر این انگل در خاک پس از جوانه‌زدن رشته‌های نازکی به رنگ زرد متمایل به لیمویی، نارنجی و ارغوانی تولید می‌کند.

این رشته‌ها دور ساقه و برگ  گیاه میزبان پیچیده و با ایجاد زائده‌های مکنده و فروبردن این مکنده‌ها در بافت آوندی میزبان شیره پروردهٔ آن را می‌مکند و به مصرف خود می‌رساند و سپس به‌صورت کلاف نخ نموده و تمام شاخ‌وبرگ میزبان را در برمی‌گیرد. با جذب مداوم شیره گیاهی مانع رشد و نمو میزبان شده و در نهایت باعث خشک‌شدن و ازبین‌رفتن آن می‌گردد.

امکانات مبارزه و پیشگیری از آسیب سس:

برای این مریضی درخت انار راهکارهای گوناگونی وجود دارد که ما برای شما در این مقاله توضیح می‌دهیم.

• برنامه تنظیم شده مناسب برای مبارزه با علف‌های هرز.
• کندن علف هرز با دست و بیل.
• سوزاندن قطعات جدا شده سس.
• چراندن گوسفندان ۲ تا ۳ بار در طول فصل رشد.
• به‌هیچ‌وجه نباید به سس اجازه به بذر رفتن را داد و باید قبل از به بذر نشستن باغ از وجود آن پاک‌سازی گردد.
• قطعه پاجوش‌ها و هرس درخت انار در شاخه‌های نزدیک به سطح زمین نیز امکان اتصال انگل را محدود می‌کنند.
• پس از استقرار سس روی درخت فقط امکان مبارزه مکانیکی وجود دارد و از پاشیدن هرگونه علف‌کش روی درخت باید جداً خودداری شود.

بهترین سم برای درخت انار:

 بعد از مطرح‌کردن بیماری های درخت انار به این سؤال می‌رسیم که چه سمی برای درخت انار خوب است؟ آهک سفید، کود نیتروژنی، هورمون اسید جیبرلیک، زنبورهای تریکوگراما یا پارازیتوئید، سم مالاتیون و سموم کنه‌کش از جمله بهترین راهکارهای شیمیایی و سم‌ها برای بیماری‌ها و آفات درخت انار هستند که البته بسته به نوع مریضی درخت انار شما و با استفاده از نظر متخصصینی مثل مشاورین نهالیاب می‌توانید مناسب‌ترین سم را برای بیماری های درخت انار خود انتخاب کنید. در نوشته‌ای دیگر از نهالیاب برای شما نیاز‌های تغذیه درخت انار را توضیح داده‌ایم.

سخن پایانی:

بیماری های درخت انار هرچقدر سریع‌تر تشخیص داده شوند و اقدامات درمانی مناسب‌تری برای آنها انجام شود کمترین میزان خسارت را به باغ انار شما وارد می‌کنند. اقدامات پیشگیری برای باغداران نیز وجود دارد که در متن بالا برای شما ذکر کردیم. اگر در این باره سوالی دارید آن را با متخصصان کشاورزی ما در نهالیاب در میان بگذارید.

سوالات متداول:

بیماری‌های درخت انار را از کجا تشخیص دهیم؟

درخت انار خود را به‌صورت مداوم بررسی کنید و از سالم بودن برگ، ریشه، ساقه و میوه‌های آن از لحاظ ظاهری مطمئن شوید. مراجعه به یک متخصص کشاورزی نیز می‌تواند راه تشخیص بیماری های انار باشد.

مهم‌ترین بیماری های درخت انار کدام‌اند؟

پوسیدگی طوقه‌ای و میوه‌ای، گیاه انگلی سس دو مورد از بیماری‌های درخت انار هستند.

منبع : راهنمای جامع و مصور کشت و پرورش انار از فاطمه خدا بنده لو