یکی از سؤالات رایج باغداران از مشاوران نهالیاب این است که آیا درخت انار نیاز به هرس دارد؟ پاسخ ما یک بله قاطع است؛ زیرا هرس در تربیت درختان و نگهداری باغ انار اهمیت زیادی دارد.  درخت انار پاجوش‌های فراوان تولید می‌کند که اگر هرس نشود درخت‌ها و بوته‌های پرپشت انبوهی باغ را فرامی‌گیرد بدون اینکه ثمردهی درستی داشته باشند. هرس‌نکردن درخت باعث می‌شود میزان محصول کم بشود و در نتیجه درآمد باغدار نیز کاهش یابد. در این مقاله ما در مورد وقت هرس درخت انار هم صحبت می‌کنیم.

چگونه درخت انار را هرس کنیم؟

در هرس درختان انار رعایت موارد زیر الزامی است:

• در هنگام هرس این درخت باید دقت کرد که شاخه‌های بارده به طور نرمال در سطح جانبی درخت توزیع شود. این کار باعث می‌شود تا میوه‌ها ضمن استفاده از نور و  هوای مناسب و کافی، از مواد غذایی یکنواخت در اطراف تاج استفاده کنند.
• مسئله مهم دیگر در هرس شناخت شاخه‌های بارده و محل ظهور جوانه‌های گل است. گل‌ها روی شاخه‌های یک‌ساله و شاخه‌های چندساله موسوم به اسپور که سه الی چهار سال متوالی گل تولید می‌کنند، تشکیل می‌شود. پس حفظ اسپورها و شاخه‌های سال جاری به‌منظور باربری درخت در سال آینده بسیار مهم است.
• 
  

  توصیه می‌کنیم برای باردهی بهتر درخت انار از نهال‌هایی باکیفیت استفاده کنید. این نهال‌ها را می‌توانید در سایت ما ببینید: خرید نهال انار

  
  

دو مدل هرس بر اساس نیاز‌های درخت انار استفاده می‌شوند. در ادامه این دو نوع را با ‌یکدیگر بررسی خواهیم کرد:

درست کردن فرم شاخه‌های درخت انار

باتوجه‌به اینکه بازدهی انار تقریباً از ۵ سالگی شروع می‌شود، باید در ۵ سال اول پس از احداث باغ انار اقدام به درست کردن فرم آن نمود که مراحل آن به ترتیب زیر است:

 سال اول پس از کاشت نهال در فروردین‌ماه پس از جوانه‌زدن باید اقدام به سر‌برداری انار نمود. سپس باید نوع هرس را انتخاب کرد. نوع هرس بافاصله کشت نهال‌ها در باغ ارتباط مستقیم دارد و هرچه تعداد درخت در هکتار کمتر شود تعداد تنه‌ها از دو به سه افزایش می‌یابد و با افزایش درخت‌ها در هکتار تعداد تنه‌ها کاهش خواهد یافت.

هدف از هرس فرم درخت انار مربوط به کاستن از هزینه تولید و کوتاه نگه‌داشتن درخت انار، مکانیزاسیون در باغ (استفاده از ماشین‌آلات) و استقامت و پایایی درخت، افزایش کمیت و کیفیت محصول، افزایش راندمان می‌شود.

بهترین تجربه خرید نهال‌ درخت را، دربازار آنلاین نهال‌یاب تجربه کنید. نهالیاب با ارائه مجموعه‌ای گسترده از نهال‌های متنوع و با کیفیت، به شما امکان می‌دهد انتخابی مناسب برای باغ یا فضای سبز خود داشته باشید.

جهت مشاهده و خرید انواع نهال، کلیک کنید.

انواع هرس فرم درخت انار

نوع هرس فرم عبارت است از: تک‌درخت، دو تنه، سه تنه، چهار تنه، جامی، بادبزنی. هرس درخت انار چندپایه در قالب هرس فرم انجام می‌شود.

هرس نهال یک‌ساله انار:

چون در سال اول بنای اصلی درخت تعیین می‌گردد؛ لذا انتخاب نوع هرس انار باید از همین سال شروع شود. در فرم تک تنه نهال‌ها از ارتفاع یک‌متری سر برداری و در فرم‌های چهار تنه و جامی درخت از ارتفاع ۳۰ سانتیمتری سر برداری می‌گردد. فرم بادبزنی بین باغداران انار معمول نبوده و در شرایط آب‌وهوایی ایران به دلیل عارضه آفتاب‌سوختگی توصیه نمی‌گردد.

هرس نهال دوساله انار:

سال دوم در کلیه فرم‌های هرس فقط به شاخه‌های انتخابی سال قبل اجازه رشد داده می‌شود و در اوایل فصل شاخه‌های اضافی کوتاه می‌گردد باید توجه داشت که در ماه‌های خرداد، تیر و مرداد به دلیل تابش آفتاب شدید هرس انجام نمی‌شود؛ زیرا نهال‌ها جوان بوده و تابش آفتاب تنه‌های جوان و شاخه‌ها را می‌سوزاند.

هرس درخت انار چندساله:

سال چهارم و پنجم مراقبت از شاخه‌ها و دستک‌های بارده بر حذف شاخه‌ها، پاجوش‌ها، تنه‌جوش‌ها و نمک‌ها بااهمیت‌تر است. باتوجه‌به اینکه از سال چهارم و پنجم باید ارتفاع درخت نیز کنترل شود، شاخه‌های اضافی و دارای رشد عمودی حذف می‌گردند، ولی باید توجه داشت که فرم‌های مذکور از خالی‌کردن تاج درخت اجتناب گردد؛ زیرا این عمل باعث افزایش خسارت آفتاب می‌شود.

موضوع مهم دیگر در هرس سال‌های چهارم و پنجم انتخاب دستک‌های بارده بر روی تنه‌ها در جهات مختلف است به‌نحوی‌که هیچ یک از دستک‌های مزاحم دیگری نباشد. در هر نوبت باید اجازه داد میوه‌ها در قسمت سایه تاج درخت رشد کنند. تا پایان سال پنجم درخت فرم اصلی خود را پیدا نموده و زدودن شاخه‌های اضافی نهال شما به اتمام می‌رسد.

هرس باروری یا هرس سالیانه:

هرس باروری در هر سال انجام می‌شود و باعث افزایش باروری درخت انار خواهد شد. انواع کوتاهی شاخه برای باروری عبارت‌اند از:

الف) هرس خشک:

نوع خشک در اواخر زمان خواب درختان انار یعنی ماه‌های بهمن و اسفند و قبل از بیدارشدن درختان انجام می‌گیرد که شامل حذف شاخه‌های اضافی خشک و سرمازده است.

حذف شاخه‌های اضافی:

 دستک‌ها و شاخه‌های بارده باید از فضا و مکان برای رشد برخوردار باشند و در این زمان چون درخت دارای شاخ‌وبرگ نیست؛ لذا تشخیص و حذف شاخه‌های اضافی آسان‌تر و جهت دستگاه‌ها نیز بهتر نمایان می‌شود. موقع هرس انار به این نکته توجه کنید که استفاده از چسب پیوند بعد از انجام کوتاهی، به‌خصوص در شاخه‌های قطور مانع ورود قارچ و باکتری به درون گیاه و درخت می‌شود.

حذف شاخه‌ها و تنه‌های خشک:

هنگامی که پوست درختان خسارت ببیند (مثلاً در اثر حمله حشرات، سوسک‌ها و آفات درخت انار) شاخه خشک می‌شود و انتقال شیره پرورده از شاخه‌ها و برگ‌ها قطع می‌گردد. این باعث ضعیف‌شدن درخت شده و باید نسبت به قطع آنها اقدام نمود. برخلاف اینکه تولید پاجوش زیاد یکی از صفات درخت انار است در این مورد خاص بلافاصله پس از شروع رشد می‌توان یک یا چند تا پاجوش را جایگزین شاخه و تنه بریده شده نمود.

حذف شاخه‌های سرمازده:

در ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین پس از خواب درختان همراه با هرس خشک، شاخه‌های سرمازده نیز حذف می‌گردند شناسایی و تشخیص شاخه‌های سرمازده بسته به‌شدت سرما نیاز به تجربه کافی دارد.

ب)هرس سبز:

هرس سبز تقریباً در تمامی ماه‌های رشد درخت زمانی که شدت تابش آفتاب شدید است (ماه‌های تیر و مرداد) انجام می‌گیرد و شامل حذف شاخه‌های مزاحم و نرک ها و پاجوش‌ها است. اغلب این مورد در ماه‌های اردیبهشت و خرداد به‌راحتی بدون اره و قیچی قابل حذف هستند؛ ولی باید دقت نمود تا کندن آنها باعث صدمه به پوست درخت نشود.

حذف پاجوش‌ها و نوک در ماه‌های شهریور و اوایل مهر به دلیل رقابت با میوه در جذب مواد غذایی جهت افزایش تولید در سال جاری بسیار مهم است. درصورتی‌که این کار به‌درستی و بادقت انجام گیرد حتی در درختان جوان نیز می‌توان میوه‌های باکیفیت بالا تولید نمود. برای جوان کردن درختان انار می‌توان طی یک دوره سه‌ساله یا چهار‌ساله این کار را انجام داد؛ بدین ترتیب که یک یا چند جوش را حفظ نموده و به‌تدریج آنها را جایگزین تنه‌های پیرتر و مریض نمود.

منبع : راهنمای جامع و مصور کشت و پرورش انار از فاطمه خدا بنده لو

سخن پایانی:

 باید بدانید که هر فصلی از سال نوع خاصی از هرس را شامل می‌شود. انتخاب بهترین زمان برای هرس درخت انار مربوط به نوع درخت شما و سن آن و البته اطلاعات مربوط به باغ و مشکلات درخت دارد که با درنظرگرفتن این موارد موقع هرس انار را انتخاب کنید. فراموش نکنید می‌توانید سوالات خود را در زمینه کشاورزی از کارشناسان ما در سایت نهالیاب بپرسید و بهترین نهال‌ها و تجهیزات مورد نیاز خود را از سایت ما خریداری کنید.

سؤالات متداول:

وقت هرس درخت انار کی است؟

درخت انار تا تقریباً در همه ماه‌های سال می‌توانیم هرس کنیم؛ اما هر ماه برای نوع خاصی از مشکلات درخت مناسب است.

آیا درخت انار نیاز به هرس دارد؟

باغدارانی که درخت انار را صرفاً برای زیبایی آن کاشت نکرده‌اند و به دنبال مراقبت بهتر و محصول بیشتر هستند حتماً باید درختان انار خود را هرس کنند.